Sağlık Çalışanlarında Kan ve Vücut Sıvılarıyla Olan Mesleki Temaslar
Dr. Serpil EROL*, Dr. Zülal ÖZKURT*, Dr. Mustafa ERTEK*, Dr. Ayten KADANALI*, Dr. Mehmet A. TAŞYARAN*
* Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Erzurum.
ÖZET
Sağlık çalışanları arasında kan ve vücut sıvıları ile ilgili mesleki temas olaylarının epidemiyolojik özelliklerini ve sıklığını belirlemek amacıyla, sağlık çalışanları ile karşılıklı görüşme esasına dayanan bir çalışma yapıldı. Görüşme esnasında elde edilen bilgiler bir anket formuna kaydedildi. Toplam 386 sağlık çalışanı (217'si doktor, 124'ü hemşire, 45'i laboratuvar teknisyeni) çalışma kapsamına alındı. Sağlık çalışanlarının 313 (%81.1)'ünde bir veya daha fazla temas hikayesi rapor edildi (doktorların %78.3'ünde, hemşirelerin %91.1'inde, laboratuvar teknisyenlerinin %66.7'sinde). Temas olaylarının %84.5'i kan ve kan ürünleri ile, %3.9'u vücut sıvıları ile, %11.6'sı diğer materyallerle ilişkiliydi. En sık rastlanan temas şekli iğne batması veya kesici/delici yaralanmalardı (%46.6), bunu %24.4 ile hasarlı (bütünlüğü bozulmuş) deri ile temas veya yaralarla temas, %19.2 ile mukoz membranlara sıçrama tarzında olan bulaş öyküsü izliyordu. Hemşireler arasında ilk iki bulaş yoluna daha sık rastlandı. Temas öyküsü olan 313 sağlık çalışanından, %12.8'inde bir, %17.6'sında iki, %15'inde üç ve %54.6'sında dört veya daha fazla temas olayı vardı. Temasa maruz kalanların sadece %14'ü tıbbi yardım için başvurmuştu. Sağlık çalışanlarının %58.2'si hepatit B virüsü (HBV)'ne karşı aşılıydı. Temas hikayesi olan sağlık çalışanlarının %3.8'i temasla ilişkili olarak HBV infeksiyonu, %0.3'ü de hepatit C virüsü infeksiyonu geçirmişlerdi. Bu sonuçlar, sağlık çalışanlarının mesleki temas riski, korunma stratejileri ve temas sonrası izlem ile ilgili olarak eğitilmelerinin, ayrıca işe başlamadan önce kan yoluyla geçen patojenlerle ilgili taramalarının yapılması ve HBV'ye karşı aşılanmalarının önemini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Sağlık Çalışanları, Mesleki Temas, İnfeksiyon.
SUMMARY
Occupational Exposure of Healthcare Workers to Blood and Body Fluids
To determine the frequency and epidemiological characteristics of occupational exposure incidents to blood and body fluids among healthcare workers, a survey was conducted using a questionnaire form which was completed during an interview with the healthcare workers. A total of 386 healthcare workers (217 doctors, 124 nurses, 45 laboratory technicians) were included in the study. Of the healthcare workers, 313 (81.1%) reported one or more exposure incidents (78.3% of doctors, 91.1% of nurses, and 66.7% of laboratory technicians). Blood and blood products were involved in 84.5% of exposure incidents; body fluids and other substances accounted for 3.9%, and 11.6% of cases, respectively. The most common route of exposure was sharp and needlestick injury, 46.6% of all healthcare workers, followed by contact to open skin break (24.4%) and splash to mucous membranes (19.2%). The first two were apparently more frequent among the nurses. Of the 313 exposed healthcare workers, 12.8% had one exposure history, while 17.6% had two, 15% had three and 54.6% had four or more. Only 14% of exposed healthcare workers seek for medical aid. 58.2% of the healthcare workers were vaccinated against hepatitis B virus (HBV). Of the exposed healthcare workers, 3.8% had been infected with HBV and 0.3% with hepatitis C virus, related to the exposure. These results indicate the need to the education of healthcare workers about the risk of occupational exposures; preventive strategies and accurate post exposure follow up, in addition to preemployment screening for blood-borne pathogens and vaccination against HBV.
Key Words: Healthcare Workers, Occupational Exposure, Infection.
YAZIŞMA ADRESİ
Doç. Dr. Serpil EROL
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aziziye Hastanesi Klinik Bakteriyoloji ve
İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı
ERZURUM
e-mail: mkerol@superonline.com
Makalenin Geliş Tarihi: 31.03.2005 Kabul Tarihi: 10.06.2005 |
