Bir ?niversite Hastanesinde Hastane ?nfeksiyonlu Hasta Prevalans?: Tek G?n Prevalans ?al??mas?

Dr. Selma MET?NTA?*, Dr. Yurdanur AKG?N**, Dr. Didem ARSLANTA?*, Dr. Ayd?n AYDINLI**

? *? Osmangazi ?niversitesi T?p Fak?ltesi, Halk Sa?l??? Anabilim Dal?,

**? Osmangazi ?niversitesi T?p Fak?ltesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal?, Eski?ehir.

?ZET

Bu ?al??mada, Osmangazi ?niversitesi E?itim, Uygulama ve Ara?t?rma Hastanesi?nde hastane infeksiyonlu hasta prevalans?n?n, infeksiyon tiplerinin, infeksiyona neden olan mikroorganizmalar?n ve antimikrobik duyarl?l?k profillerinin belirlenmesi ama?lanm??t?r. Tek g?n prevalans ?al??mas? iki tur halinde yap?ld?. ?al??mada ?British National Survey? Protokol?n?n bir modifikasyonu uygulanarak haz?rlanan anket kullan?ld?. Hastane infeksiyonu prevalans? i?in ?Centers for Disease Control and Prevention (CDC)??n kriterleri al?nd?. ?nfeksiyonlu ve infeksiyon ??phesi olan hastalar?n listeleri haz?rland?, s?rveyi izleyen 1 hafta i?inde takip edildi. Hastane infeksiyonlu hasta prevalans? hesapland?. Hastane infeksiyonlu hasta prevalans? 1. turda %13.4, 2. turda %10.9 olarak bulundu. Her iki turda da hastane infeksiyonlu hastalar?n s?kl??? en y?ksek yo?un bak?m ?nitelerinde g?zlendi. Hastalarda en s?k g?r?len hastane infeksiyonu cerrahi yara infeksiyonu idi. Hastane infeksiyonlar?nda en s?k rastlanan etken Staphylococcus aureus?tu. Onu s?ras?yla Escherichia coli ve Acinetobacter spp. izledi. Cerrahi yara infeksiyonlar?nda en s?k tespit edilen etken S. aureus, ?riner sistem infeksiyonlar?nda E. coli, bakteremilerde koag?laz-negatif stafilokoklard?. Hastane infeksiyonu etkenlerinin antibiyotik duyarl?l?klar?na bak?ld??? zaman etken S. aureus ve koag?laz-negatif stafilokoklar aras?nda ?e?itli antimikrobiklere, vankomisin ve eritromisin hari? y?ksek oranda diren? s?zkonusuydu. E. coli?de ise diren? yaln?zca siprofloksasine kar?? bulunmad?. Tek g?n prevalans ?al??malar? uygun aral?klarla tekrarlan?rsa hem yerel hem de ulusal olarak faydal? bilgiler sa?layabilir.

Anahtar Kelimeler: Hastane ?nfeksiyonlar?, Prevalans ?al??malar?, S?rveyans.

SUMMARY

The Prevalence of Patients with Hospital Infection in a University Hospital: One-Day Prevalence Study

This study was carried out with the aim of finding the prevalance of hospital infection, types of infections, etiologic agents, and antibiotic susceptibility paterns of them. The study was conducted two stages. For the survey a questionnaire, prepared applying a modification of the British National Survey protocol, was used. Definitions of hospital infection was determined on the basis of criteria applied by Center for Disease Control and Prevention Patients with hospital infection were surveyed for one week. In the first stage of the study, patients with hospital infections were found 41 (13.4%), and in the second stage 34 (10.9%). No difference was found between these two stages in term of patients with hospital infections prevalance. The greatest prevalance of hospital infection for both stages was seen to be in intensive care units. Surgical wounds were the most prevalent hospital infections in both stages. The most frequent microorganism was detected as Staphylococus aureus, Escherichia coli and Acinetobacter spp. were detected at the second frequency. The most frequent microorganism was detected as Staphylococcus aureus in surgical wound infections, Escherichia coli in urinary tract infections and coagulase negative staphylococi were detected. Staphylococci were highly resistant to various antibiotics except vancomycine and eritromycine. We could not found resistance to only ciprofloxacyine for E. coli. If we can repeat the point prevalence studies in appropriate intervals, those can serve useful data for both local and national size.

Key Words: Hospital Infections, Prevalence Study, Survey.

G?R??

Hastanede yatan hastalarda %3.1-14.1 aral???nda de?i?en oranlarda hastane infeksiyonu geli?ti?i tespit edilmi?tir. D?nya Sa?l?k ?rg?t? (DS?)?n?n verilerine g?re de hastanelere yatan her 10 hastadan 1?inde hastane infeksiyonu geli?mektedir (1-5).

Hastane infeksiyonlar? nedeniyle olu?an morbidite ve mortalite ?nemli bir sa?l?k sorunudur. Di?er yandan hastane infeksiyonlar? ile ilgili ?zerinde en ?ok durulan bir nokta da hastanede yat?? s?resinin uzamas? ve tedavi maliyetlerinin ?ok artmas?d?r. ?zlem ve tedavisi olduk?a pahal? olan hastane infeksiyonlar?n?n ?nlenmesi b?y?k ekonomik yararlar sa?layacakt?r (6).

Son y?llarda mikroorganizmalar?n antibiyotiklere direncinde g?r?len h?zl? art??, kanser kemoterapisindeki ilerleme nedeniyle imm?nd??k?n hastalar?n say?s?n?n artmas? ve ileri teknoloji sayesinde hastanede geli?en infeksiyonlar?n gelecekte daha da artmas? beklenmektedir. Bu da hastane infeksiyonlar? konusunun ?neminin ve dolay?s?yla ilgili ?al??malar?n giderek artmas?na neden olacakt?r (7).

Hastane infeksiyonlar?n?n kontrol? amac?yla sistematik olarak verilerin toplanmas?, tablola?t?r?lmas?, analizi ve yorumu olarak tan?mlanan? hastane infeksiyonu s?rveyans? hastane infeksiyonlar? probleminin b?y?kl???n?n bilinmesini, zaman boyutu i?erisinde e?ilim ve de?i?imlerin izlenmesini, hastaneler aras? kar??la?t?rmalar yap?lmas?n? ve sa?l?k personelinin s?rekli e?itimini sa?lar (8-10).

S?rveyans ?al??malar?nda ba?ar?ya ula??labilmesi i?in, olanaklar?n iyice g?zden ge?irilip de?erlendirilmesi ve amac? belli olan net bir modelin ortaya konulmas? gerekir. Bu noktada esas olan da hastane infeksiyonu h?zlar?n?n belirlenmesidir; yani insidans veya prevalans ?al??malar?ndan birisinin se?ilmesidir (11).

?nsidans, prospektif ?al??malar sonunda tan?mlanm?? bir zaman diliminde geli?en infeksiyonlular? i?erir; yani prospektif s?rveyans ile saptan?r. ?nsidans h?z?n? bulmak i?in yap?lmas? gereken bu i?lem (prospektif s?rveyans) zor ve pahal?d?r. Bu nedenle yarar-maliyet analizleri yap?ld???nda prospektif s?rveyans?n yaln?zca y?ksek riskli alanlarda veya k?lt?r-pozitif hastalarda odaklanmas? ?nerilir (12,13).

Hastane infeksiyonlar?, prevalans s?rveyanslar ile de incelenebilir. Prevalans ?al??malar? kesitsel ?al??malard?r, ?al??ma an?nda varolan infeksiyonlu bireyleri kapsar; bu ?al??maya tek g?n (nokta) prevalans uygulamas? da denir. Bu uygulama hastane infeksiyonlar?n?n h?zl? bir ?ekilde belirlenmesinde ve s?n?rlar?n?n ??kar?lmas?nda yararl?d?r. Ayr?ca, kaynaklar? s?n?rl? olan geni? hastanelerde uygulanabilecek iyi bir alternatif y?ntem olarak da kabul edilir (11,14-17).

Bu ?al??mada, Osmangazi ?niversitesi E?itim, Uygulama ve Ara?t?rma Hastanesi?nde, son y?llar?n ?nemli sa?l?k sorunlar?ndan biri olarak g?sterilen ve ?zerinde b?y?k ?aba harcanan hastane infeksiyonlar?n?n, ?e?itli boyutlar?yla ortaya konulmas? ama?lanm??t?r. Bu ama?la, ?lkemizde ilk kez olmak ?zere tek g?n standardize prevalans y?ntemi uygulanarak hastane infeksiyonlu hasta prevalans?, infeksiyon tipleri, infeksiyonlara neden olan mikroorganizmalar ve bunlar?n antimikrobik duyarl?l?k profilleri ve hastalara ait risk fakt?rlerinin belirlenmesi hedeflenmi?tir. Hastalara ait risk fakt?rlerinin belirlenmesi ise ba?ka bir makalenin konusu olmu?tur.

MATERYAL ve METOD

Osmangazi ?niversitesi E?itim, Uygulama ve Ara?t?rma Hastanesi (O?EUAH), 1996 y?l?nda a??lm??, kadro yata?? 900, fiili yata?? 788 olan bir e?itim hastanesidir. Halen O?EUAH?nin t?m?n? kapsayan bir hastane infeksiyon kontrol? program? uygulanmamaktad?r. ?nfeksiyon kontrol komitesi g?revlileri taraf?ndan b?l?me y?nelik s?rveyans hizmetleri verilmektedir.

?al??mam?zda O?EUAH b?l?mlerini hastane infeksiyonlar? riski a??s?ndan ?? gruba ay?rd?k:

1. Yo?un bak?m ?niteleri,

2. Cerrahi ?niteler,

3. Dahili ?niteler.??

Hastalar

Hastanenin psikiyatri, pediatri ve infeksiyon hastal?klar? klinikleri d???nda kalan t?m birimlerine gidildi ve ?al??ma, hastanede en az 48 saatten beri yatan t?m hastalar tarama program?na al?narak yap?ld?. Bu i?lem, Temmuz 1998 ve Aral?k 1998 tarihlerinde olmak ?zere iki tur halinde ger?ekle?tirildi.

Her iki turda s?rveyans ?al??mas?na kat?lan t?m hekimler e?itimden ge?irildi. Birinci ve ikinci turda ?al???lan her hasta dosyas? ile birlikte incelendi. Hastalara ait demografik veriler ve hastane infeksiyonlar? ile ilgili bilgiler hasta dosyalar? ve hem?ire notlar?ndan elde edildi. Ayr?ca, klini?in hekiminden hastalarla ilgili bilgiler al?nd?. S?rveye kay?t olan hastalar?n 1 hafta boyunca mikrobiyolojik sonu?lar? takip edildi.

S?rveyde ?British National Survey Protocol??n bir modifikasyonu uygulanarak haz?rlanan anket kullan?ld? (18). Ankette, hastaya ait demografik veriler, hastaneye yat?? nedeni, hastaneye yatt??? tarih, hastanede yatt??? ?nite, infeksiyon olu?turma a??s?ndan kronik bir risk fakt?r?n?n varl??? (diabetes mellitus, l?kopeni, kronik b?brek yetmezli?i, malignansi, maln?trisyon, imm?n sistemi bask?layan yan ila? almak veya radyoterapi alm?? olmak vb.), antibiyotik tedavisi al?p almad???, hastaneye yatt?ktan sonraki uygulamalar, infeksiyon olu?turma a??s?ndan bir akut predispozan fakt?r?n geli?ip geli?medi?i (l?kopeni, n?tropeni, akut b?brek yetmezli?i, solunum yetmezli?i, n?rolojik bir patoloji veya karaci?er fonksiyon bozuklu?unun geli?ip geli?medi?i vb.), mikrobiyoloji laboratuvar?ndan ve radyolojiden istenen tahliller sorguland?. Operasyon ge?iren hastalarda yaralar?n de?erlendirilme notlar? ilgili hekim notlar?ndan incelendi.

Ayr?ca, s?rvey g?n? i?in ate?, l?kositoz veya l?kopeni, balgam, ?ks?r?k ve ishal varl??? gibi infeksiyon varl???na i?aret eden semptom varl?klar? da ara?t?r?ld?.

Standart tek g?n ?al??malar?ndan farkl? olarak ankete ilave olarak infeksiyon ??phesi olan hastalardan k?lt?rler al?nd?. ?nfeksiyonlu ve infeksiyon ??phesi olan hastalar?n listeleri haz?rlan?p, s?rveyi izleyen 1 hafta i?erisinde takip edildi.

K?lt?r ve Antibiyotik Duyarl?l?k Deneyleri

?al??maya al?nan hastalar?n ?n tan?lar?na g?re al?nan uygun ?rneklerden k?lt?rleri yap?ld?. Balgam, idrar ve p?y ?rnekleri rutin kullan?mdaki besiyerlerine al?nd?ktan sonra en ge? 30 dakika i?inde ekildi. Kan k?lt?rleri hasta ba??nda yap?ld?. Uygun s?re ve ortamlardaki ink?basyonlar sonras?nda ?remeler de?erlendirildi ve izolatlara ?Scept?r? sistemine ait haz?r panellerde identifikasyon testleri ve antibiyotik duyarl?l?k testleri uyguland?.

?statistiksel Analiz

?nfeksiyonlu hastalar?n prevalans? hesapland?. Veriler SPSS paket programla de?erlendirildi. Univarite kar??la?t?rmalar? c2, Kolmogorov-Smirnov ve t-testi ile yap?ld?.

BULGULAR

Tek g?n standardize prevalans y?ntemiyle hastane infeksiyonlu hastalar?n belirlenmesi i?in yap?lan ve 5 ay ara ile t?m hastalara uygulad???m?z ?al??man?n 1. turuna ve 2. turuna al?nan hastalar?n ya? gruplar?na ve cinsiyetlerine g?re da??l?mlar? Tablo 1?de sunuldu.

Birinci ve ikinci tur ?al??ma d?nemleri, hastalar?n ya? ve cinsiyet da??l?mlar? a??s?ndan farkl?l?k g?stermemektedir (ya? gruplar? i?in; c2= 12.97, p= 0.08, cinsler i?in; c2= 0.10, p= 0.76).

?al??man?n 1. d?nemi i?erisinde hastalar?n 41?inde, 2. d?nemi i?erisinde 34??nde hastane infeksiyonu tespit edilmi? olup, hastane infeksiyonlu hasta prevalans h?z? 1. d?nem i?in %13.4, 2. d?nem i?in %10.9 olarak bulunmu?tur. ?al??ma d?nemleri aras?nda hastane infeksiyonlu hasta s?kl??? a??s?ndan fark bulunamam??t?r (c2= 0.91, p= 0.34). Hastane infeksiyonlu hastalar?n ?al??ma d?zeninin olu?turulan ?nitelere g?re da??l?m? Tablo 2?de verilmi?tir.

Her iki turda da hastane infeksiyonlu hastalara en s?k yo?un bak?m ?nitelerinde, 2. s?rada cerrahi ?nitelerde ve 3. s?rada da dahili ?nitelerde rastland?.

Hastane infeksiyonlu hastalarda infeksiyon tiplerinin da??l?m? Tablo 3?te, hastane infeksiyonlar?na neden olan mikroorganizmalar Tablo 4?te g?sterilmi?tir.

Her iki turda da hastane infeksiyonlu hastalarda en s?k g?r?len cerrahi yara infeksiyonlar? iken, 2. s?ray? ?riner sistem infeksiyonlar?, 3. s?ray? da bakteremi alm??t?r. Birinci turda cerrahi yara infeksiyonlar? %6.8, ?riner sistem %3.9, primer bakteremi %3.2, pn?moni %1.0 s?kl?kla g?r?lmekte iken ayn? oranlar 2. tur i?in s?ras?yla %4.7, %3.5, %1.9, %0.3, cilt ve yumu?ak doku infeksiyonlar? %0.6, intraabdominal %0.3 ve kardiyovask?ler sistem infeksiyonlar? %0.3 s?kl?kta saptand?. Her iki turda g?r?len infeksiyonlar?n s?kl??? a??s?ndan farkl?l?klar g?zlenmemi?tir (Kolmogorov-Smirnov ile c2= 0.95; p> 0.05).

Hastane infeksiyonlu hastalarda infeksiyon etkenleri incelendi?inde, her iki tur aras?nda baz? farkl?l?klar g?zlenmektedir. Her iki turda da en s?k g?r?len etken metisilin diren?li Staphylococcus aureus (MRSA) idi. Her iki turda 2. s?kl?kta rastlanan etken farkl? olup, 1. turda Acinetobacter spp., 2. turda Escherichia coli?dir. Birinci turda E. coli ve koag?laz-negatif stafilokok 3. ve 4. s?kl?ktaki etkenler iken, 2. turda Acinetobacter spp., Pseudomonas aeruginosa ve Klebsiella pneumoniae bu s?ralarda yer almaktad?r.

?al??man?n her iki turu sonucunda hastane infeksiyonlu hastalarda infeksiyona neden olan etkenlerin infeksiyon tiplerine g?re da??l?m? Tablo 5?te verilmi?tir.

?drar yolu infeksiyonlar?na neden olan en ?nemli etken E. coli ve K. pneumoniae, cerrahi yara infeksiyonlar?nda MRSA ve Acinetobacter spp., bakteremilerde koag?laz-negatif stafilokoklar ve Acinetobacter spp.?dir. ?al??mada her iki turda da etken olan S. aureus?lar?n %83.3 (20/24)?? metisiline diren?li olarak bulundu. Stafilokoklar?n hi?birinde vankomisin ve eritromisine diren? yoktu.

Gram-negatif basillerin antibiyotiklere diren?leri Tablo 6?da g?sterilmi?tir.

TARTI?MA

O?EUAH, 788 fiili yata?? olan ve baz? b?l?mlere y?nelik infeksiyon kontrol politikalar? uygulanan bir e?itim hastanesidir. ?al??mada, hastanenin geneli i?in tek g?n prevalans s?rveyi iki tur halinde yap?lm??t?r. Standart tek g?n ?al??malar?ndan farkl? olarak da, hen?z hastanemizin t?m? i?in geli?tirilmi? bir infeksiyon kontrol program?n?n olmamas? nedeniyle hastane infeksiyonlar? y?n?nden ??pheli semptom ve bulgular? bulunan hastalardan k?lt?r al?nd?. Birinci turda bulunan hastane infeksiyonlu hasta prevalans h?z? %13.4?t?r, 2. turda ise %10.9 olarak saptanm??t?r. Her iki tur i?in elde edilen prevalans de?erleri birbirlerine benzer bulunmu?tur (p> 0 .05). Hastane infeksiyonlar?n?n h?zlar?n? belirlemek i?in yap?lan ?al??malar?n sonu?lar?, ?al???lan hastaneye ve ?al??ma sistemine g?re farkl?l?klar g?sterebilmektedir.

?al??mam?zda amac?m?z do?rultusunda prevalans h?z? kullan?l?rken, hastane infeksiyonlu hasta prevalans? hesaplanm??t?r. ?lkemizde bug?ne de?in hastane infeksiyonu ve infeksiyonlu hasta h?z?n? belirlemek i?in yap?lm?? bir prevalans ?al??mas?na rastlanmam??t?r.

?e?itli merkezlerden yap?lan ?al??malarda bildirilen infeksiyon insidans h?zlar? NosoLINE projesinde yer alan 15 merkezde %2.0-16.5 aras?nda de?i?mektedir (19).

O?EUAH Hastane ?nfeksiyonlar? Kontrol Komitesi taraf?ndan yay?mlanan raporda 1998 y?l? i?in bildirilen hastane infeksiyon insidans h?z? %8.11?dir (20).

?al??mam?zda elde edilen prevalans de?erleri d?nyan?n bir?ok b?lgesinden bildirilen ve s?n?rlar? %3.5-14 aras?nda verilen sonu?lar ile uyumludur (21-28).

?National Nosocomial Infections Study (NNIS)? sonu?lar?na g?re hastane infeksiyonlar?n?n %40??n? meydana getiren ?riner sistem infeksiyonlar? g?r?lme s?kl??? a??s?ndan ilk s?rada yer al?rken, cerrahi yara infeksiyonlar? 2. s?radad?r (3). Ancak, infeksiyon t?rlerinin da??l?m? de?i?ik ?al??malarda farkl? olabilmektedir (29). Rezende ve arkada?lar?n?n Brezilya?da ?ok merkezli olarak devlet hastanelerinde yapt?klar? ?al??mada, hastane infeksiyon t?rlerinin s?ralamas?nda pn?moni (%19.5) ve cerrahi yara infeksiyonlar? (%19.2) ilk s?ralarda yer almaktad?r (28).

DS? taraf?ndan 14 ?lkede 47 hastanede yapt?r?lan ?al??mada, cerrahi yara infeksiyonlar? s?kl??? %5.2-34.4 aras?nda belirlenmi?, oranlar?n hastaneler aras?nda b?y?k de?i?iklikler g?sterdi?i belirlenmi?tir (30). Nicholls ve Morris Auckland Healthcare Hastanesi?nde 1997 y?l?nda yapt?klar? bir ?al??mada, cerrahi yara infeksiyonu g?r?lme s?kl???n? %20 oran?yla ilk s?rada bildirmi?lerdir (31). Pittet ve arkada?lar? yapt?klar? ?al??mada, infeksiyonun en yayg?n tipinin %30 ile cerrahi yara infeksiyonlar? oldu?unu, bunu %22 ile ?riner sistem infeksiyonlar?n?n izledi?ini belirtmi?lerdir (23).

?lkemizde ger?ekle?tirilen kapsaml? ?al??malardan birinde, ?bn-i Sina Hastanesi i?in laboratuvara dayal? s?rveyans sonu?lar?na g?re, hastane infeksiyonlar?n?n %28.8?ini cerrahi yara infeksiyonlar?n?n, %26.6?s?n? ?riner sistem infeksiyonlar?n?n meydana getirdi?i bildirilmi?tir. Hacettepe ?niversitesi T?p Fak?ltesi i?in hastane infeksiyonlar?n?n %22?sini cerrahi yara infeksiyonlar?, %36.3??n? ?riner sistem infeksiyonlar?, %12?sini de bakteremilerin olu?turdu?u belirtilmi?tir (32). ?al??mam?zda ise cerrahi yara infeksiyonlar? her iki turda da benzer ?ekilde ilk s?rada yer alm??t?r.

Hastane infeksiyonlar?nda en s?k rastlanan etkenler de?i?ik ?al??malarda birbirinden farkl?d?r. ?al??mam?zda da en s?k rastlanan hastane infeksiyonlar? etkenleri, ?al??man?n iki d?nemi aras?nda bile istatistiksel olarak anlaml? farkl?l?k vermeyen bir s?ralama sergilemi?tir. ?al??man?n genelinde S. aureus ilk s?rada, E. coli ve Acinetobacter spp. 2. s?rada yer almaktad?r. S?ralama P. aeruginosa ve K. pneumoniae ile devam etmektedir. S. aureus su?lar?n?n %83?? metisiline diren?li bulunmu?tur.

?al??mam?zda, cerrahi yara infeksiyonlar?nda en s?k tespit edilen etken S. aureus, ?riner sistem infeksiyonlar?nda E. coli, bakteremilerde koag?laz-negatif stafilokoklard?r (Tablo 5).

DS? taraf?ndan yapt?r?lan ?al??mada, en s?k rastlanan mikroorganizmalar E. coli, S. aureus ve P. aeruginosa olarak belirlenmi?tir (30). NNIS, hastane infeksiyonlar?n?n ba?l?ca etkenlerini, s?ras?yla E. coli, enterokoklar, P. aeruginosa ve S. aureus olarak bildirmi?tir (4).

O?EUAH Hastane ?nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf?ndan yay?mlanan raporda etken mikroorganizmalar, S. aureus, koag?laz-negatif stafilokoklar, Acinetobacter spp., P. aeruginosa, E. coli ve K. pneumoniae?d?r (20). ?al??mam?zda s?ralamaya giren etkenlerle benzerlik g?stermektedir.

Hacettepe ?niversitesi?nden bildirilen sonu?lara g?re (1994), en s?k g?r?len etken E. coli olup, 2. s?radaki etken S. aureus?tur. Marmara ?niversitesi?nden bildirilen sonu?lara g?re, 1991 y?l?nda S. aureus?u, E. coli izlemekte iken, 1995 y?l?nda bu iki etken yer de?i?tirmi?tir (32). SSK Ankara E?itim Hastanesi?nde laboratuvar temelli bir s?rveyans ?al??mas?nda en s?k rastlanan hastane infeksiyon etkenleri ise E. coli, Pseudomonas spp., koag?laz-pozitif stafilokok ve Klebsiella spp. olarak verilmi?tir (33).

?lkemizde yap?lan ?e?itli ?al??malardan ?retilen S. aureus su?lar?nda %20-87 aras?nda metisilin direnci bildirilmektedir (33-35).

?al??mada 1. s?rada yer alan S. aureus 1940?larda hastane infeksiyonu olarak geli?en bakteremilerde en ?nemli patojen iken, 1960?larda penisilinaza diren?li penisilin ve sefalosporinlerin geli?tirilmesiyle ?nemini yitirmeye ba?lam??, ancak hemen sonra ?ngiltere ve di?er Avrupa ?lkelerinde MRSA?ya ba?l? infeksiyonlar gerek epidemik gerekse endemik ?ekillerde g?r?lmeye ba?lanm??t?r. MRSA infeksiyonlar?, ciddi seyredebilen, fatalitesi y?ksek, b?y?k ekonomik kay?plara yol a?abilen bir infeksiyondur ve son y?llarda hastane ortam?nda ?ok b?y?k sorun ya?anmas?na kaynak olu?turmaktad?r (36).

Hastane infeksiyon etkenlerinin antibiyotik duyarl?l?klar?na bak?ld??? zaman S. aureus ve koag?laz-negatif stafilokoklar aras?nda eritromisin ve vankomisin d???nda ?e?itli antimikrobiklere y?ksek oranlarda diren? s?zkonusudur.

Gram-negatif basiller i?inde P. aeruginosa i?in de?erlendirmeye al?nan antimikrobiklerin hemen t?m?ne kar?? de?i?ik oranlarda diren? s?zkonusudur. Acinetobacter spp. ve K. pneumoniae i?in imipeneme kar?? dirence rastlanmam??t?r. E. coli?de diren? yaln?zca siprofloksasine kar?? bulunmam??t?r (Tablo 6).

Amerika Birle?ik Devletleri?nde yap?lan bir ?al??mada, P. aeruginosa %11.1 imipeneme diren?li bulunmu?tur (37). Ba?ka bir ?al??mada ise P. aeruginosa?n?n gentamisine %46, ofloksasine %88, sefotaksime ise %7 duyarl? oldu?u bulunmu?tur (27). Koontz ve arkada?lar? ger?ekle?tirdikleri bir ?al??mada, P. aeruginosa?n?n imipenem ve gentamisine duyarl?l???n? %100 olarak bildirmi?lerdir (38). ?al??mam?zda de?erlendirmeye ald???m?z mikroorganizmalarda antibiyotiklere diren?lerinin yayg?n oldu?u g?zlenmektedir.

Tek g?n prevalans ?al??malar? t?m hastanenin tek bir g?ndeki viziti ile hastane infeksiyonlu hastalar?n belirlenmesidir. Tek g?n prevalans ?al??malar? d?nemsel trendler veya salg?nlardan etkilenebilece?i i?in tekrarlay?c? olmal?d?r. Ancak bu ?al??malar sayesinde ?ok ?nemli bir mortalite, morbidite ve ekonomik kaynak kayb? i?in gerekli ve tutarl? ?nlemler alabilme ?ans? kazan?ld??? gibi, gelece?e y?nelik ilgili politikalar?n belirlenebilmesi ?ans? da kazan?labilinir. Sadece bu eksen bile s?zkonusu ?al??malar?n ?nem ve aciliyetini belirgin hale getirmektedir.

Yine bu ?al??malar ?ok b?y?k parasal harcama gerektirmemesinin yan?s?ra, zaman a??s?ndan da b?y?k kolayl?klar sa?lamaktad?r. Ancak bu y?ntemin hemen al?nmas? gereken bilgileri sa?layamamas? nedeniyle, epidemileri an?nda belirleyememesi gibi olumsuzluklar? da bulunmaktad?r. Bu olumsuzluklar?n ortadan kald?r?lmas? i?in riskli b?l?mlerin ve riskli hasta gruplar?n?n s?rekli s?rveyans ile desteklenmesi gerekmektedir.

Sonu? olarak, prevalans ?al??malar? kolayl?kla yap?labilecek ?al??malard?r. D?nemler halinde uygulanmalar? uygundur. Olanaklar? k?s?tl? hastanelerde d?nemsel olarak uyguland?klar?nda, hastane infeksiyonlar? epidemiyolojileri hakk?nda faydal? bilgiler vermelerinin yan?s?ra uygun antibiyotik kullan?m? konusunda rehber de olabilirler. B?yle bir ?al??ma uygun aral?klarla tekrarlan?rsa hem yerel hem de ulusal olarak faydal? bilgiler sa?layabilir.

TE?EKK?R

?al??man?n tarama a?amas?nda yard?mc? olan Dr. Birsen KANAT, Dr. G?lnihal ??M?EK, Dr. Cennet ACAR, M?nevver ALPAGUT, Berrin YAVUZT?RK ve Dr. Deniz Y?KSEL?e te?ekk?r ederiz.

KAYNAKLAR

  1. French GL, Cheng AFB. Measurement of the costs of hospital infection by prevalence surveys. J Hosp Infect 1991;18(Suppl A):65-72.
  2. Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hugnes JM. CDC definitions for nosocomial infections. Am J Infect Control 1988;16:128-40.
  3. Haley RW, Culver DH, White JW, et al. The nationwide nosocomial infection rate. A new need for vital statistics. Am J Epidemiol 1985;121:159-167.
  4. Meers P, Jacobsen W, Mc Pherson M. Hospital Infection Control for Nurses. 1st ed. London: Chapman and Hall, 1994.
  5. Willke A, Aysev DA. Epidemiology of nosocomial infections. In: T?mbay E, ?nci R (eds). The International Symposium and Workshop on Hospital Hygiene and Hospital Infection Control. ?zmir: Ege University Press, 1996:137-43.
  6. Freeman J, Mc Gowan JE. Methodologic ?ssues in hospital epidemiology. III. investigating the modifying effects of time and severity of underlying illness on estimates of cost of nosocomial infection. Rev Infect Dis 1984;6:285-300.
  7. Hayran M. Hastane infeksiyonlar?n?n s?rveyans?. Ankem Dergisi 1997;11:185-90.
  8. Edmond MB, Wenzel RP. Infection control. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 4th ed. New York: Churchill Livingstone, 1995:2572-9.
  9. Erbaydar S. Hastane infeksiyonlar?n?n s?rveyans?. Akt?el T?p Dergisi 1996;1:433-7.
  10. Perl MT. Surveillance, reporting and the use of computers. In: Wenzel RP (ed). Prevention and Control of Nosocomial Infections. 2nd ed. Baltimore: Williams and Wilkins, 1993:139-76.
  11. Rhame F, Sudderth WD. Incidence and prevalence as used in the analysis of the occurrence of nosocomial infections. Am J Epidemiol 1981:111-3.
  12. French GL, Cheng A, Farrington M. Prevalence survey of infection in a Hong Kong Hospital using a standard protocol and microcomputer data analysis. J Hosp Infect 1987;9:132-42.
  13. Haley RW, Culver DH, White JW, et al. The efficacy of infection surveillance and control programs in preventing nosocomial infections in us hospitals. Am J Epidemiol 1985;121:182-205.
  14. Spencer RC. Prevalence studies in nosocomial infections. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1992;11: 95-8.
  15. Sartor C, Sambuc MC, Bimar C, Gulian C, de Micco P. Prevalence surveys of nosocomial infections using a random sampling method in Marseille hospitals. J Hosp Infect 1995;29:209-16.
  16. Spencer RC. Predominant pathogens found in the European Prevalence of Infection in Intensive Care Study. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1996; 15:281-5.
  17. Vincent JL, Bihari DJ, Suter PM, et al. The prevalence of nosocomial infection in intensive care units in European Prevalence of Infection in Intensive Care (EPIC) Study. EPIC International Advisory Committee. JAMA 1995;274:639-44.
  18. Meers PD, Ayliffee GAJ, Emmerson AM, et al. Report on the national survey of infection in hospitals, 1980. J Hosp Infect 1981;3:668-77.
  19. Arman D. T?rkiye?de hastane infeksiyonu kontrol?ne y?nelik ?al??malar. Hastane ?nfeksiyonlar? Dergisi 1997;1:144-52.
  20. Osmangazi ?niversitesi T?p Fak?ltesi Hastane ?nfeksiyonlar? Kontrol Komitesi Raporu, 1998.
  21. R?den H, Gastmeier P, Daschner FD, Schumacher M. Nosocomial and community-acquired infections in Germany. Summary of the results of the First National Prevalence Study (NIDEP). Infection 1997;25:199-202.
  22. Chaudier-Delage V, Caillat-Vallet E, Savey A, Fabry J. Analysis of nosocomial infection prevalence survey data: Experience with 271 French Hospitals (South-Eastern Region). J Clin Microbiol Infect 1998:3(Suppl 2);211.
  23. Pittet D, Harbarth S, Francioli P, et al. Prevalence and risk factors for nosocomial infections in Swiss University Hospitals. J Clin Microbiol Infect 1998;3(Suppl 2):210.
  24. Sartor C, Sambuc MC, Bimar C, Gulian C, de Micco P. Prevalence surveys of nosocomial infections using a random sampling method in Marseille hospitals. J Hosp Infect 1995;29:209-16.
  25. Moro ML, Stazi MA, Marasca G, Greco D, Zampieri A. National prevalence survey of hospital-acquired infections in Italy, 1983. J Hosp Infect 1986;8: 72-85.
  26. Ezpeleta C, Sota M, Larrea I, et al. Prevalence of nosocomial infection in an Hospital of Bilbao (1990-1996). J Clin Microbiol Infect 1998;3(Suppl 2):212.
  27. Huth TS, Burke JP. Infections and antibiotic use in a community hospital, 1971-1990. Infect Control Hosp Epidemiol 1991;12:525-34.
  28. Rezende EM, Couto BR, Starling CE, Modena CM. Prevalence of nosocomial infections in general hospitals in Belo Horizonte. Infect Control Hosp Epidemiol 1998;19:872-6.
  29. Barrasa Villar JI, Gomez Lopez LI. Annual incidence and control of nosocomial infections in a county hospital. Med Clin 1994;102:601-5.
  30. Mayon-White RT, Ducel G, Kereselidze T, Tikomirov E. An international survey of the prevalence of hospital-acquired infection. J Hosp Infect 1988;11 (Suppl A):43-8.
  31. Nicholls TM, Morris AJ. Nosocomial infection in Auckland Healthcare Hospitals. N Z Med J 1997; 110:314-6.
  32. Korten V. Nozokomiyal patojenler ve yay?lma yollar?. Akt?el T?p Dergisi 1996;1:405-6.
  33. Erhan M, T?lek N, Mert A. SSK Ankara E?itim Hastanesi?nde hastane infeksiyonlar?n?n s?rveyans?. Hastane ?nfeksiyonlar? Dergisi 1998;2:94-9.
  34. Da? Z, Co?kun D, G?kta? P. Genel cerrahi kliniklerinde postoperatif nozokomiyal infeksiyon s?rveyans?. Hastane ?nfeksiyonlar? Dergisi 1998;2:103-11.
  35. T?reci K. Antibiyotikler ve hastane infeksiyonlar?. Ankem Dergisi 1991;5:79-88.
  36. Fraise AP, Mitchell K, O?Brien SJ, Oldfield K, Wise R. Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) in nursing homes in a major UK city: An anonymized point prevalence survey. Epidemiol Infect 1997;118:1-5.
  37. Gaynes RP, Culver DH. Resistance to imipenem among selected gram-negative baccilli in the United-States. Infect Control Hosp Epidemiol 1992;13:10-4.
  38. Koontz S. Microbial resistance surveillance techniques. Diagn Microbiol Infect Dis 1992;15:31-5.

YAZI?MA ADRES?

Dr. Selma MET?NTA?

Osmangazi ?niversitesi T?p Fak?ltesi

Halk Sa?l??? Anabilim Dal?

E?K??EH?R

 

Makalenin Geli? Tarihi: 27.01.2000???????? Kabul Tarihi: 12.02.2001