Pediatrik Hastalarda Nozokomiyal ?nfeksiyon Kontrol?

Dr. Mustafa BAKIR*

* Marmara ?niversitesi T?p Fak?ltesi, ?ocuk Sa?l??? ve Hastal?klar? Anabilim Dal?, ?ocuk ?nfeksiyon Hastal?klar? Bilim Dal?, ?stanbul.

Pediatri servis ve polikliniklerinde g?r?len ?ocuklar?n yakla??k %40??nda infeksiyon hastal??? vard?r. Metisiline diren?li Staphylococcus aureus, ?o?ul diren?li gram-negatif basiller ve vankomisine diren?li enterokok gibi nozokomiyal patojenlerin yol a?t??? kateter infeksiyonlar?, pn?moniler, bakteremi ve ?riner infeksiyonlar eri?kinlerde oldu?u gibi nozokomiyal infeksiyonlar (N?)??n ?o?unlu?unu olu?turur. Bunun yan? s?ra viral ?st solunum yolu infeksiyonlar?, k?zam?k ve su ?i?e?i gibi d?k?nt?l? hastal?klar ve enteritler ?ocuklarda s?k g?r?l?r ve pediatri servisinde kolayl?kla hastadan hastaya bula??p salg?nlara neden olabilir. Pediatride N? i?in eri?kinlerden farkl? baz? predispozan fakt?rler s?z konusudur. Bunlardan en ?nemlisi yenido?an ve s?t ?ocuklar?nda konak ba????kl?k sisteminin g?receli olarak immat?r olmas? ve buna ba?l? olarak t?m infeksiyon hastal?klar?n?n ?ocuklarda daha fazla g?r?lmesi ve etken mikroorganizmalar?n daha uzun s?re ile ta??nmas? veya sa??lmas?d?r. Geli?mekte olan ?lkelerde bir?ok pediatri servisinde ko?u? sisteminin uygulanmas?, kalabal?k hasta ko?u?lar?nda yetersiz sa?l?k personelinin hizmet vermesi, yeterli say?da izolasyon odas?n?n bulunmamas?, el hijyeni ve dezenfeksiyon i?in yeterli malzeme sa?lanamamas?n?n yan? s?ra infeksiyon kontrol konusundaki bilgi ve e?itim eksikli?i, y?ksek N? morbiditesine ve mortalitesine neden olmaktad?r. Ayr?ca, ?ocuklar?n yan?nda kalan refakat?iler, zamanlar?n?n b?y?k k?sm?n? ?ocuklar? ile birlikte ge?irir ve servis i?indeki t?m faaliyetlere kat?l?r. Refakat?iler infeksiyonlar?n bula?mas? a??s?ndan ek risk olu?turur. Eri?kin ve pediatrik ya? grubu aras?nda N?nin tipleri a??s?ndan da farklar mevcuttur. Eri?kin servislerinde ?riner sistem infeksiyonlar? (?S?)?na daha s?k rastlan?rken, pediatri servislerinde kan ak?m?, gastrointestinal ve solunum sistemi infeksiyonlar?na daha s?k rastlan?r. Pediatri servislerinde N? ile ya? aras?nda ters orant? vard?r. ?ki ya??n alt?ndaki ?ocuklarda %11.5 olan N? oran?, iki-d?rt ya? aras?nda %3.6, be? ya? ?zerindeki ?ocuklarda ise %2.6 olarak bulunmu?tur (1). Ya? ile N? aras?ndaki ters oran kan ak?m?, gastrointestinal ve solunum sistemi infeksiyonlar?nda daha belirgindir. Hastanede yat?? s?resi uzad???nda N? riski artar. Toronto?da yap?lan bir ?al??mada, pediatri servislerinde N? geli?tirme s?resi ortalama 15.3 g?n olarak bulunurken, santral sinir sistemi infeksiyonlar?nda bu s?re 8.4 g?n, kan ak?m? infeksiyonlar?nda ise 29.4 g?n olarak saptanm??t?r (2). Yenido?an ya? grubu haricinde ?ocuklarda N? riski hematoloji/onkoloji, pediatrik n?ro?ir?rji ve pediatrik yo?un bak?m servislerinde y?ksek bulunmu?tur. Marmara ?niversitesi Hastanesi pediatri, pediatrik ve neonatal yo?un bak?m servislerinin tamam?nda, taburcu olan her 100 hasta ba??na d??en N? say?s? 1998, 1999, 2000 ve 2001 y?llar? i?in 9.0, 5.7, 6.2 ve 4.6 olarak ger?ekle?mi?tir. Bakteremiler en s?k N? olarak kar??m?za ??km??, onu pn?moni ve ?riner sistem infeksiyonlar? izlemi?tir. Yenido?an yo?un bak?m ?nitesi (YB?)?nde bu oranlar %10.5 ile %14 aras?nda de?i?mi?tir. Bu ?nitede ?riner infeksiyonlar ilk s?ray? alm??, bunu bakteremi ve pn?moni izlemi?tir.

Pediatride N? kontrol?nde kullan?lan y?ntemler eri?kinlerden b?y?k farkl?l?k g?stermez. ?nfeksiyon kontrol program? sorumlulu?unda y?r?t?len N? s?rveyans?, sa?l?k personelinin e?itimi, izolasyon uygulamalar?, el hijyeni promosyonu, sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamalar?, belirli antibiyotiklerin k?s?tlanmas? gibi y?ntemler pediatride de N?nin ve bakteriyel direncin kontrol?nde etkilidir. Bu y?ntemler di?er yazarlarca ele al?nd??? i?in, bu b?l?mde ?o?unlukla ?ocuklarda g?r?len infeksiyonlar?n hastanede kontrol y?ntemleri ?zerinde durulacakt?r.

Pediatrik YB?de diren?li mikroorganizmalara ba?l? salg?nlar?n ?nlenmesi i?in a?a??daki ak?lc? antibiyotik kullan?m? ilkelerine uyulmal?d?r:

1. ?nfeksiyon tan? ve tedavisi uzla?? ile belirlenen protokollere uygun olmal?d?r.

2. M?mk?nse hastanelerde bilgisayar destekli sistemlerle antimikrobiyal tedaviler se?ilmelidir.

3. Hastaya ait risk fakt?rleri belirlenmeli ve bunlar g?z ?n?nde tutularak antibiyotik se?imi yap?lmal?d?r.

4. ?leri tan? y?ntemleri [bronkoalveoler lavaj (BAL), BSP, kantitatif k?lt?rler gibi] kullan?larak gereksiz antibiyotik kullan?mlar?n?n ?n?ne ge?ilmelidir.

5. Ampirik antibiyotik tedavisi k?lt?rler al?nd?ktan sonra ba?lanmal?d?r.

6. Hastanedeki nozokomiyal patojenlerin oranlar? ve diren? durumlar? g?z ?n?nde bulundurularak ampirik antibiyotik se?imi yap?lmal?d?r.

7. Antibiyotik kullan?m? politikas? hastanede tek bir merkez taraf?ndan kontrol edilmelidir.

8. D?zenli olarak sa?l?k personeli ak?lc? antibiyotik kullan?m ilkeleri y?n?nde e?itilmelidir.

9. Antibiyotik tedavi ba?ar?s?zl?klar? monit?rize edilmelidir.

10. Cerrahi antibiyotik profilaksisi ameliyat sonras? 48 saatin ?tesinde kullan?lmamal?d?r.

11. Glikopeptidler, karbapenemler, antips?domonal penisilin ve sefalosporinler 48 saatten daha uzun s?re kullan?lacaksa bu hastalar infeksiyon hastal?klar? uzmanlar? ile kons?lte edilmelidir.

Ped?atr? Serv?sler?nde ?ntravask?ler Kateter ?nfeks?yonlarIndan Korunma Y?ntemler?

?Centers for Disease Control and Prevention (CDC)??n eri?kin ve ?ocuklarda damar i?i kateterlere ba?l? infeksiyonlar?n kontrol?nde al?nmas? gereken pratik ?nlemlerle ilgili ?nerileri ?u ?ekilde ?zetlenebilir (3,4):

1. Sa?l?k personelinin e?itimi: YB?de ?al??an sa?l?k personeli intraven?z (IV) kateterlerin yerle?tirilmesi ve bak?m? hakk?nda e?itilmelidir.

2. M?mk?n oldu?unca kateter kullan?m?ndan ka??n?lmal?d?r.

3. Kateteri damara yerle?tiren sa?l?k personelinin deneyimi infeksiyon riski bak?m?ndan son derece ?nemlidir. Deneyimsiz ki?ilerce konulan kateterlerin infekte olma riski yakla??k iki kat daha fazlad?r. Acil ko?ullarda tak?lan kateterler 48 saat i?inde mutlaka de?i?tirilmelidir. Kateterin tak?lmas?, pansuman?, de?i?tirilmesi gibi i?lemler servis personeli yerine bu konuda deneyimli bir kateter ekibi taraf?ndan yap?ld???nda infeksiyon oranlar?nda belirgin azalma oldu?u g?sterilmi?tir.

4. Teflon, poli?retan veya ?elik i?neli kateterler tercih edilmelidir. Ekstravazasyona neden olabilece?i i?in, doku nekrozuna yol a?ma riski olan ila?lar?n verilmesinde ?elik i?neli kateterler kullan?lmamal?d?r. Tek l?menli kateterler tercih edilmelidir. Total parenteral beslenme i?in ?ok l?menli kateterler kullan?lmal?d?r. Hiperalimentasyon s?ras?nda tek bir l?men sadece hiperalimentasyon i?in kullan?lmal?d?r. Hemodiyaliz kateterleri sadece hemodiyaliz i?in kullan?lmal?d?r. Kateter sistemlerine gereksiz yere stopkak tak?lmas?ndan ka??n?lmal?, kan alma vb. i?lemler nedeniyle kapal? sisteme giri? minimumda tutulmal?d?r.

5. Katetere hangi ama?la olursa olsun dokunmadan ?nce ve sonra eller mutlaka y?kanmal? veya alkol i?eren sol?syonlarla el dezenfeksiyonu yap?lmal?d?r. Kateter yerle?tirilirken eldiven giyilmelidir. Kateter yerle?tirilmeden ?nce cilt uygun antiseptik ajanlarla (%2 klorheksidin, %70 alkol, %10 providon-iyot, %2 iyot gibi) silinip kurumaya b?rak?lmal?d?r. %2?lik iyot sol?syonu ile deri temizli?i yap?lm??sa deri alkol ile tekrar silinmelidir. Umbilikal kateter yerle?tirme ?ncesinde iyot kullan?lmas? yenido?an tiroidlerine kar?? potansiyel etkisinden dolay? ?nerilmez. Bu bebeklerde di?er iyotlu bile?ikler (povidon-iyot gibi) kullan?labilir. Kateter yerle?tirilirken ?cut-down? i?lemi m?mk?n oldu?unca tercih edilmemelidir. ?ocuklarda bacak, kol ve antek?bital b?lgeler yerine kafa derisi, el ve ayak venleri tercih edilmelidir. Santral ven?z ve arteryel kateterler steril ?artlar alt?nda yerle?tirilmelidir. ??lem s?ras?nda steril eldiven, maske, ?nl?k ve steril ?rt?ler kullan?lmal?d?r. Umbilikal kateter yerle?tirilmeden ?nce antiseptik sol?syonlarla cilt temizlenmelidir. ?yotlu sol?syonlar yenido?anlarda potansiyel hipotiroidi riski nedeniyle cilt temizli?i i?in uygun de?ildir. Kateterin ?zerindeki gazl? bez ve bandaj de?i?tirilirken eldiven (steril olmas?na gerek yok) giyilmelidir. Kateter yerle?tirilirken veya kullan?m s?ras?nda kolonizasyonu ve infeksiyonu ?nlemek amac? ile profilaktik antibiyotik kullan?lmamal?d?r. Kateterin yerle?tirilece?i b?lgeye eter veya aseton gibi organik ??z?c?ler uygulanmamal?d?r. Kateter giri? yeri steril gaz veya steril ?effaf veya yar? ?effaf ?rt?lerle kaplanabilir. Antimikrobiyal dirence ve mantar infeksiyonuna neden olabilece?i i?in bu b?lgelere antibiyotikli kremler uygulanmamal?d?r. Kateter giri? yeri pansuman? kesinlikle ?slak b?rak?lmamal?, pansuman i?in steril gazl? bez d???nda materyal kullan?lmamal?d?r. K?sa s?reli santral kateterlerin steril gaz pansumanlar? iki g?nde bir, ?effaf plastik ?rt?leri haftada bir de?i?tirilmeli, t?nelli kateter ve cilt alt? port kateter ?rt?leri ise yara iyile?ene kadar haftada bir de?i?tirilmelidir ve pansumanlar eri?kin ve adolesanda an az haftada bir de?i?tirilmelidir. Yedi g?nl?kten veya gestasyon ya?? 26 haftadan k???k yenido?anlarda klorheksidinli pansumanlar kullan?lmamal?d?r.

6. Mayi setleri 72 saatte bir de?i?tirilmelidir. Kan, kan ?r?nleri ve lipid sol?syonlar? i?in kullan?lan setler 24 saatte bir de?i?tirilmelidir. Katetere enjeksiyon i?in kullan?lan enjeksiyon portlar? enjeksiyon ?ncesinde %70?lik alkol veya povidon-iyot ile temizlenmelidir. Lipid i?eren s?v?lar 24 saat i?inde, kan ve kan ?r?nleri ise d?rt saat i?inde verilmelidir. Parenteral s?v? i?ine ilave edilecek her ?r?n eczanede laminer ak?m kabininde haz?rlanmal?d?r.

7. Eri?kinlerde filebit riskini azaltmak i?in periferal ven?z kateterlerin 72-96 saatte bir yerleri de?i?tirilmelidir. ?ocuk hastalarda ise filebit gibi bir komplikasyon olmad??? s?rece IV tedavi sonuna dek periferal ven?z kateter yerinde b?rak?labilir. Santral kateterler infeksiyon geli?mesini ?nlemek amac?yla periyodik olarak de?i?tirilmez. Bakteremi ve fungemi durumlar?nda infeksiyonun kayna??n?n santral kateter olma olas?l??? d???k ise rutin olarak kateterin de?i?tirilmesi gerekmez. Ancak k?sa s?reli santral ven?z kateter giri? yerinde p?y veya infeksiyon bulgusu varsa, herhangi bir santral ven?z kateteri olan hastada hemodinamik instabilite veya katetere ba?l? bakteremi varsa kateter de?i?tirilmelidir. Alt? g?nden daha uzun s?reli kateterizasyona ihtiya? duyulan hastalarda orta hat (midline) kateterler tercih edilmelidir. D?rt ya? veya daha b?y?k hastalarda 30 g?nden daha uzun s?reli kateterizasyon gerekli ise, santral ven?z kateter, t?nelli kateter (?Hickman? veya ?Broviac?) veya implante edilen kateterler (port) tercih edilmelidir. D?rt ya??n alt?ndaki ?ocuklarda uzun s?reli kateterizasyon gerekli ise implante edilen kateterler (port) tercih edilmelidir. ?ocukluk ya? grubu i?in antimikrobiyal veya antiseptik ajanlarla kaplanm?? olan kateterlerin kullan?lmas?na y?nelik yeterli bilgi mevcut de?ildir. Santral ven?z kateter yerle?tirilmesi i?in kontrendikasyon te?kil eden durumlar (koag?lopati, anatomik deformite) d???nda subklavian venler juguler ve femoral venlere tercih edilmelidir. T?nelsiz santral ven?z kateterlerin ve periferal santral ven?z kateterlerin belli aral?klarla de?i?tirilmesi ile ilgili bilgi mevcut de?ildir. Cilt alt? portlar?n veya port i?nelerinin belli aral?klarla de?i?tirilmesine ait bilgi yoktur. Pulmoner arter kateterleri be? g?nde bir de?i?tirilmelidir. ?ocuklarda periferal arter kateterlerinin de?i?tirme s?kl??? ile ilgili bilgi olmamakla birlikte, eri?kin hastalarda d?rt g?nden daha uzun kullan?lmas? ?nerilmez. Umbilikal arter kateterleri be? g?ne, umbilikal ven kateterleri 14 g?ne kadar kullan?labilir.

8. Periferik ven?z kateterlerin bulundu?u cilt b?lgesinde filebit bulgusu geli?irse kateter ??kart?lmal?d?r. Ate?i olan ve belirli bir odak saptanmayan bebeklerde umbilikal ven?z kateterin de?i?tirilmesi veya ??kar?lmas?na gerek yoktur.

9. Periferal ven?z kateter l?menlerinin irrigasyonu i?in heparinsiz %0.9 serum fizyolojik sol?syonlar? kullan?lmal?d?r. Filebit riskini azaltmak i?in topikal venodilat?rler (gliseril trinitratlar) veya antiinflamatuvar ajanlar (streoidler) kullan?lmamal?d?r. Filebit riskini azaltmak amac? ile parenteral sol?syonlar?n i?ine steroidler veya heparin konulmas?na gerek yoktur. ?Hickman? ve ?Broviac? gibi santral ven?z kateterlerin l?menleri antikoag?lan ajanlar ile irrige edilmelidir.

Ped?atr?de Nozokom?yal Pn?mon? (NP)?den Korunma Y?ntemler?

Hijyen

N?ye neden olan mikroorganizmalar ?o?unlukla ?evreden veya di?er hastalardan sa?l?k personelinin elleri vas?tas?yla bula??r. Gram-negatif basiller ve S. aureus nozokomiyal ajanlard?r. Bunlar YB?de s?k bulunur ve sa?l?k ?al??anlar?n?n ellerinde ge?ici olarak kolonize olur. YB?de aspirasyon ve mekanik ventilasyon sistemlerinin de?i?tirilmesi veya ayarlanmas? gibi i?lemler s?ras?nda bu ajanlar hastalara bula??r. El y?kama ile bula?ma etkin olarak engellenir. Antiseptik ajanlarla ellerin y?kanmas? sabunla y?kamaya g?re daha etkindir.

Solunum Sisteminde Kullan?lan Cihazlar

Tan? veya tedavi ama?l? olarak kullan?lan solunum sistemi ara?lar? (bronkoskop, spirometre, neb?lizat?rler) mikroorganizmalar?n yerle?mesi ve bula?mas? i?in rezervuar g?revi yapar. Bula?ma kullan?lan ara?tan hastaya, hastadan hastaya veya hastan?n v?cudunun bir b?lgesinden di?er b?lgesine olmaktad?r. Neb?lizat?r gibi aerosol ?reten cihazlar hidrofilik bakterilerin yerle?mesi ve ?remesi i?in uygun yerlerdir. Pseudomonas t?rleri, Flavobacterium t?rleri, Legionella t?rleri ve nont?berk?loz mikobakteriler i?in neb?lizat?rlerde kullan?lan s?v?lar uygun bir ?reme ortam? sa?lar. Bu t?r cihazlar?n uygun ?ekilde dezenfekte edilmesi infeksiyon riskini azalt?r.

Mekanik Ventilat?rler

Mekanik ventilat?rlerin i? mekanik aksamlar? kullan?lan gazlar?n bakterilerle kontamine olmas?na yol a?maz. Bu y?zden bu cihazlar?n i? aksamlar?n?n temizlenmesi ve dezenfekte edilmesine gerek yoktur. Y?ksek dereceli bakteri filtrelerinin ventilat?r sistemlerinde kullan?lmas? yararl?d?r. Bu filtreler sayesinde kullan?lan gazlar?n bakterilerle kontamine olmas? engellenebilir.

Ventilat?r Devresi, Nemlendiriciler, Is?-Nem De?i?tiriciler

Nemlendirici haznelerinde steril su kullan?lmas? ile birlikte bu sistemlerde bakteri kolonizasyonu riski azalm??t?r. Bunun yan?nda distile su kullan?lan sistemlerde Legionella t?rleri ile kontamine olma riski vard?r. Ventilat?r devresi t?plerinin rutin de?i?iminin faydas? olmad??? g?sterilmi?tir (5). Bunun en ?nemli nedeni, t?plerin de?i?tirildikten sonraki ilk 24 saatte yeniden hastan?n sekresyonlar? ile kolonize olmas?d?r. Mekanik i?lev bozuklu?u ya da kan ve kusmuk ile belirgin kirlenme gibi durumlarda de?i?tirilmeleri gerekir. Ventilat?r t?p devreleri d?zenli olarak monit?rize edilmeli, herhangi bir birikim ya da g?llenme oldu?unda uzakla?t?r?lmal?d?r. T?p i?inde biriken s?v? y?ksek konsantrasyonda bakteri i?erir. Aspire edildi?inde pn?moniye neden olabilir. Bu s?v? ayn? zamanda nozokomiyal patojenler i?in rezervuar te?kil eder. Mekanik ventilat?r devrelerinin 24-48 saatte bir de?i?tirilmesi ile yedi g?nde bir de?i?tirilmesi veya hi? de?i?tirilmemesi aras?nda, solunum yollar?n?n bakteriyel kolonizasyonu veya NP insidans? a??s?ndan fark bulunmam??t?r (6,7). Maliyet ve i? g?c? ise belirgin bir ?ekilde azalm??t?r. Ventilat?rde kullan?lan ?s? ve nem d?zenleyici sistemin her g?n yerine be? g?nde bir de?i?tirilmesinin trakea ve alette bakteriyel kolonizasyon miktar?n? ve ventilat?r ili?kili pn?moni (V?P) s?kl???n? artt?rmad??? g?sterilmi?tir (6,7).

Gastrik pH?n?n D???k Tutulmas?

YB?de yatan hastalarda stres ?lserlerini ve kanamalar? ?nlemek amac? ile H2-blokerleri ve antiasitler yayg?n olarak kullan?lmaktad?r. Fakat bu ajanlar?n kullan?lmas?yla birlikte gastrik pH artmakta, gram-negatif bakterilerin kolonizasyonu kolayla?makta ve bunun sonucu olarak NP riski artmaktad?r. H2-bloker kullan?m?n?n hastalarda NP?ye e?ilimi artt?rd???, s?kralfat kullan?m?n?n ise azaltt??? saptanm??t?r (5).

Oral Ent?basyon

Nazal ent?basyon nozokomiyal sin?zit riskini artt?r?r ve NP geli?imine yol a?ar. Bu y?zden oral ent?basyon m?mk?n oldu?unca tercih edilmelidir. Ayr?ca, tekrarlayan endotrakeal ent?basyon NP riskini artt?r?r. Hastalar ekst?be edilmeden ?nce reent?basyon riski a??s?ndan iyi de?erlendirilmelidir.

Subglottik Sekresyonlar?n Drenaj?

Endotrakeal man?on ?zerinde toplanan sekresyonlar?n aspirasyonu akci?erlerde bakteri kolonizasyonunu ?nlemektedir. Geli?tirilen ?zel ent?basyon kan?llerinde ?zel bir l?men sayesinde subglottik b?lgenin aspirasyonu m?mk?n olabilmektedir. Bu t?plerin kullan?m? NP riskini azalt?r.

Nazogastrik T?p

Nazogastrik t?p?n varl??? bakterilerin solunum sistemine ge?i?ini kolayla?t?r?r. Gereksiz ve uzun s?reli nazogastrik t?p uygulamas?ndan m?mk?n oldu?unca ka??n?lmal?d?r.

A??r? Sedasyon

Bilin? durumunda de?i?iklik ve koma akci?er infeksiyonu riskini artt?r?r. A??r? sedasyon yap?lan hastalarda NP riski artar.

Yar?-Oturur Pozisyon

YB?de yatan hastalarda s?rt ?st? yatman?n NP riskini artt?rd??? bilinmektedir. Buna kar??l?k hastalar?n yar?-oturur pozisyonda yat?r?lmas? NP riskini azalt?r (8).

N?trisyonel Destek

Maln?trisyon ba????kl?k sistemini olumsuz olarak etkileyen en ?nemli fakt?rlerden biridir. YB?de yatan hastalara yeterli n?trisyonel deste?in sa?lanmas? NP?nin ?nlenmesinde ?nemlidir. Enteral beslenme parenteral beslenmeye g?re tercih edilmelidir. Enteral beslenmede septik komplikasyonlar parenteral beslenmeye g?re daha azd?r. Bunun yan?nda enteral beslenme sonucu gastrik pH?da meydana gelen y?kselme ile bakteriyel kolonizasyon riski artmakta ve NP riskinde artma g?r?lebilmektedir. Baz? ara?t?rmac?lar mideyi devre d??? b?rakarak jejunal t?p ile beslenmeyi ?nermektedir.

A??lama

Pn?mokoklar NP i?in ana etkenler de?ildir. Bunun yan?nda ciddi bakteremiye ve s?k olmasa da pulmoner infeksiyonlara yol a?ar. Bu y?zden risk fakt?r? ta??yan hastalar?n (kronik akci?er hastal???, kardiyak hastal???, diyabet, siroz hastas?, beyin-omurilik s?v?s? s?z?nt?s? olan hastalar, imm?nyetmezli?i olanlar, fonksiyonel veya anatomik asplenisi olanlar, HIV ile infekte hastalar) pn?mokok a??s? ile a??lanmas? ?nerilmektedir (9).

Antibiyotik Profilaksisi

Sistemik antibiyotiklerin profilaktik olarak mekanik ventilasyon tedavisi uygulanan hastalara veya cerrahi sonras? uygulanmas? s?k tercih edilen NP korunma y?ntemidir. Fakat bu profilaksi sekonder s?perinfeksiyonlar? ve diren? oranlar?n? artt?rd??? i?in ?nerilmemektedir.

Ped?atr?de Nozokom?yal ?r?ner S?stem ?nfeks?yonlarIN (N?S?)?dan Korunma Y?ntemler?

Personele Ait Fakt?rler

?riner kateterizasyonu aseptik tekniklere ba?l? olarak yapmay? bilen ki?ilerin uygulamas? gerekir. Hastane personelinin ?riner sistem kateterizasyonu ve potansiyel komplikasyonlar? hakk?nda periyodik olarak e?itimi sa?lanmal?d?r.

Kateter Kullan?m?

M?mk?n oldu?unca ?riner kateterizasyondan ka??n?lmal?d?r. Anatomik veya fizyolojik ?riner sistem darl??? olan, ?riner sisteme cerrahi m?dahale yap?lacak olan, a??r hastal??? olan, fel?li, komada olan ve idrar miktar? takibi gereken hastalara ?riner sistem kateterizasyonu yap?lmal? ve m?mk?n olan en k?sa s?rede kateter ??kart?lmal?d?r. Suprapubik kateterizasyon, kondom sonda veya aral?kl? kateterizasyon gibi giri?imlerde N?S? geli?me olas?l??? daha d???kt?r (10).

El Y?kama

?riner kateterlere dokunulmas?ndan ?nce ve sonra eller y?kanmal?d?r.

Kateter Yerle?tirilmesi

?riner kateterler aseptik teknikler kullan?larak steril ?artlar alt?nda yerle?tirilmelidir. Peri?retral temizlik i?in eldiven, gazl? bez, aseptik sol?syonlar kullan?lmal?d?r. Tek kullan?ml?k steril jeller kateterin kayganla?t?r?lmas? i?in kullan?lmal?d?r. M?mk?n olan en k???k ?apl? kateter kullan?lmal?d?r. ?riner kateter yerle?tirildikten sonra hareket etmesi ve ?ekilmesine engel olunmal?d?r.

Kapal? Steril Drenaj

Tek, steril, kapal? drenaj sistemi kullan?lmal?d?r. Kateter ile drenaj sistemi irrigasyon haricinde birbirlerinden ayr?lmamal?d?r. E?er drenaj sisteminde s?z?nt?, ak?nt?, ayr?lma ve kirlenme olursa aseptik teknikler alt?nda drenaj sistemi yenisi ile de?i?tirilmelidir.

?rrigasyon

?rrigasyondan m?mk?n oldu?unca ka??n?lmal?d?r. Sadece obstr?ksiyon ??phesi oldu?u durumlarda yap?lmal?d?r. Mukus t?ka?lar?n?n, kurutlar?n veya di?er t?ka?lar?n ?riner kateterden temizlenmesi i?in aral?kl? irrigasyon yap?labilir. Devaml? olarak mesanenin antimikrobiyal ajanlar ile irrige edilmesine gerek yoktur. Kateter ile drenaj sistemi ba?lant?s? steril olarak a??l?p kapat?lmal?d?r. ?rrigasyon s?ras?nda aseptik tekniklere uygun olarak ?al???lmal?d?r. E?er irrigasyona ra?men kateter ak?m? yeterli olarak sa?lam?yor ise kateterin kendisinde problem olabilir. Bu durumda kateter de?i?tirilmelidir.

?drar Toplanmas?

E?er az miktarda idrar ?rne?i al?nmas? gerekli ise kateterin distal ucundan veya idrar torbas?ndan ?rnek al?nmas?n? sa?layan muslu?undan steril enjekt?r yard?m?yla al?nmal?d?r. E?er daha fazla miktarda idrar al?nmas? gerekli ise idrar torbas?ndan aseptik ?artlarda al?nmal?d?r.

?drar Ak?m?

?drar ak?m? normal olarak sa?lanmal?d?r. Bunun sa?lanmas? i?in ?riner kateter ve idrar torbas?n?n k?vr?lmamas?na dikkat edilmelidir. ?drar torbalar? dolunca de?i?tirilmelidir. T?kanan veya ?ok iyi ?al??mayan ?riner kateter irrige edilmeli, m?mk?nse de?i?tirilmelidir. ?drar torbas? hi?bir zaman mesane d?zeyine y?kseltilmemeli ve m?mk?n oldu?unca kateter manip?lasyonundan ka??n?lmal?d?r.

Meatal Bak?m

?retral a??kl???n g?nl?k olarak iyotlu sol?syonlar veya sabun ile g?nl?k bak?m?n?n katetere ba?l? N?S?leri azaltmad??? g?sterilmi?tir. Bu y?zden g?nl?k meatal bak?m yap?lmas? ?nerilmez (11).

Kateter De?i?tirilmesi

D?zenli olarak belirli aral?klarla ?riner sistem kateterlerin de?i?tirilmesi ?nerilmez. ?apraz bula?may? ?nlemek i?in infekte ?riner kateteri olan ve olmayan kateterli hastalar ayn? odada bulunmamal?d?r.

Bakteriyolojik Takip

Kateterize hastalar?n d?zenli olarak bakteri kolonizasyonu a??s?ndan takipleri ?nerilmez.

Nozokom?yal Gastroenter?tlerden Korunma Y?ntemler?

T?m enterik patojenler hastadan-hastaya fekal-oral yolla bula?t??? i?in en ?nemli korunma y?ntemi el y?kamad?r. Ayr?ca, enterik patojenler kontamine besinlerden de bula?abildi?i i?in hastane ortam?nda yemeklerin haz?rlanmas? ve da??t?lmas?nda hijyene ve infeksiyon kontrol kurallar?na uyulmal?d?r. Bunun yan?nda yenido?an d?neminde kontamine anne s?t? de gastrointestinal infeksiyonlara sebep olabilir. Bu y?zden anne s?t?n?n sa??lmas? ve saklanmas? s?ras?nda hijyen kurallar?na uyulmal?d?r. ?shal tablosu geli?en hastalar standart infeksiyon kontrol kurallar?na uygun olarak takip edilmelidir. Clostridium difficile gibi nozokomiyal patojenlere, rotavir?s gibi viral ajanlara, intestinal parazitlere ve bakteriyel enterite ba?l? ishal tablosunun oldu?u durumda ise temas izolasyon uygulanmal?d?r (12).

?ocuklarda SIk G?r?len ?nfeks?yonlarIn Hastanede Kontrol?

Pediatri servislerinde yatmakta olan hastalar, ?ocuklarda s?k g?r?len bula??c? hastal?klarla kar??la?t?klar? zaman hem kendi hastal?klar?n?n morbidite ve mortalitesi artar hem de ?nlem al?nmazsa di?er hastalar i?in risk olu?turur.

Gerek temasl? ?ocuklar?n gerekse di?er servis hastalar?n?n korunmas? amac?yla a?a??daki ?nlemler al?nmal?d?r (13-17):

K?zam?k

?nk?basyon s?resi semptomlar?n ba?lamas?ndan ?nceki 8-12 g?n, en az yedi, en ?ok 18 g?nd?r. Vir?s infekte damlac?kla, nadir olarak hava ile (airborn) bula??r.

Semptomlar?n ba?lamas?ndan bir-iki g?n ?nce (d?k?nt? ??kmadan ??-d?rt g?n ?nce) ve d?k?nt? ??kt?ktan sonraki d?rt g?n boyunca, ba????kl?k sistemi bask?lanm?? hastada hastal?k boyunca vir?s solunum yollar? sekresyonlar?ndan at?l?r. Subakut sklerozan panensefalit (SSPE) hastalar? bula?t?r?c? de?ildir. K?zam?kl? hastalar i?in standart ?nlemlere ek olarak, d?k?nt? ??kt?ktan sonraki d?rt g?n boyunca hava yolu (airborn) izolasyon ?nlemleri al?nmal?d?r. Ba????kl?k sistemi bask?lanm?? hastada izolasyona hastal?k boyunca devam edilmelidir. K?zam?k ile temas ?yk?s?n?n olmas? k?zam?k a??s? yap?lmas? i?in kontrendikasyon te?kil etmez. Temas sonras?ndaki ilk 72 saat i?inde canl? k?zam?k a??s? yap?lmas? koruma sa?layabilir. ?mm?nglobulin, ?nceden a??s?z ve hastal??? ge?irmemi? ba????k olmayan ki?ilere temas sonras? ilk alt? g?n i?inde yap?lmal?d?r. ?nerilen doz 0.25 mL/kg (maksimum 15 mL) intramusk?ler (IM) yolla tek doz, imm?nyetmezli?i olan ?ocuklarda 0.5 mL/kg?d?r. ?mm?nglobulin ba????k olmayan ev i?i temasl? bir ya??ndan k???k ?ocuklar, hamile kad?nlar ve ba????kl?k sistemi bask?lanm?? olanlara ?nerilir. Be? ayl?ktan k???k bebeklere anneden ge?en antikorlar koruma sa?layaca?? i?in bu bebeklere yap?lmas? ?nerilmez. Ba????kl?k sistemi normal olan ve 12 ayl?ktan sonra tek doz k?zam?k a??s? yap?lm?? olan ev i?i temasl? ?ocuklara imm?nglobulin yap?lmas?na gerek yoktur. Oniki ayl?k veya daha b?y?k a??s?z ?ocuklara imm?nglobulin verilmi?se k?zam?k a??s? be? (imm?nglobulin 0.25 mL/kg dozunda yap?lm??sa) veya alt? ay sonra (imm?nglobulin 0.5 mL/kg dozunda yap?lm??sa) uygulanmal?d?r. ?ntraven?z imm?nglob?lin (IVIG) alan ?ocuklarda ise bu s?re IVIG dozuna ba?l? olarak de?i?ir. IVIG 400 mg/kg dozunda verilmi?se son dozdan sekiz ay sonra, 1000 mg/kg dozunda tedavi alan ?ocu?a son IVIG dozundan 10 ay sonra, 1600-2000 mg/kg dozunda tedavi alan ?ocu?a son IVIG dozundan 11 ay sonra k?zam?k a??s? yap?labilir.

K?zam?k??k

?nk?basyon d?nemi 16-18 g?nd?r. Damlac?k infeksiyonu ?eklinde yay?l?r. Bula?t?r?c?l?k d?k?nt? ??kmadan ?nceki birka? g?n i?inde ve d?k?nt? sonras?ndaki be?-yedi g?n i?inde maksimumdur. Vir?s nazofarenks sekresyonlar?nda d?k?nt?den yedi g?n ?ncesine ve 14 g?n sonras?na kadar tespit edilebilir. Konjenital rubella sendromu olan bebeklerin bir k?sm? vir?s? idrarlar?nda ve nazofarenks sekresyonlar?nda bir y?l boyunca atabilir. Hastalar i?in standart ?nlemlere ek olarak d?k?nt? ??kt?ktan sonraki yedi g?n boyunca damlac?k izolasyon ?nlemlerine uyulmal?d?r. Konjenital rubella sendromu oldu?u d???n?len hastaya bir ya??na gelene kadar temas izolasyon ?nlemleri uygulanmal? veya ?? ayda bir tekrarlanan idrar ve nazofarenks k?lt?rleri vir?s i?in negatif olana kadar devam edilmelidir.

A??n?n temas sonras?nda k?zam?k???? ?nledi?i g?sterilmemi?tir. Teorik olarak temas sonras? ilk ?? g?n i?inde yap?l?rsa koruyucu olabilir. E?er temas sonras?nda klinik tablo ortaya ??kmaz ise hastan?n a??lanmas? ile ileride ortaya ??kabilecek olan di?er temaslar i?in koruma sa?lan?r.

Su ?i?e?i

?nk?basyon d?nemi 14-16 g?nd?r. Varisella-zoster imm?nglobulin (VZIG) alan hastalarda 28 g?ne kadar uzayabilirken, ba????kl?k sistemi bask?lanm?? ki?ilerde bu s?re 21 g?n kadard?r. Aktif su ?i?e?i olan anneden do?an bebekte su ?i?e?i do?umdan sonra 1-16 g?n i?inde geli?ebilir. Vir?s farenks mukozas?ndan hava yoluyla (airborn), cilt lezyonlar?ndan ve solunum sekresyonlar?ndan temasla yay?l?r. D?k?nt?ler ortaya ??kmadan bir-iki g?n ?ncesi ile d?k?nt?ler ??kt?ktan sonraki birka? g?n i?inde maksimum bula?t?r?c?l?k s?z konusudur. T?m lezyonlar kabuklanana kadar hastalar infeksiy?z kabul edilir. Hastalarda standart ?nlemlere ek olarak hava yolu (airborn) ve temas izolasyon ?nlemleri d?k?nt?lerin hepsi kabuklanana kadar (en az be? g?n) uygulan?r. Ba????kl?k sistemi bask?lanm?? ki?ilerde bu s?re daha uzundur. Temasl? bireylere hava (airborn) ve temas ?nlemleri, temastan sonraki 8 ile 21. g?nler aras?nda, VZIG verilenlere ve imm?nyetmezlik/s?presyon olanlarda ise 8-28 g?n boyunca uygulanmal?d?r. Aktif varisellal? anneden do?an bebeklere, hastanede yatmas? gerekiyor ise 21 g?n, e?er VZIG alm?? ise 28 g?n boyunca hava (airborn) ve temas ?nlemleri uygulanmal?d?r. Ba????kl?k sistemi do?al olan zonal? bireylere t?m lezyonlar kurutlanana kadar temas izolasyon ?nlemleri uygulanmal?d?r. Ba????kl?k sistemi bask?lanm?? olan zonal? veya dissemine infeksiyonu olan hastalara hava (airborn) ve temas ?nlemleri hastal?k boyunca uygulanmal?d?r.

Temas sonras?nda sa?l?kl? fakat varisellaya ba????kl??? olmayan bireylere VZIG (bir doz temas sonras?, d?rt g?n i?inde) veya varisella a??s? (bir doz temas sonras?, 72 saat i?inde) yap?lmal?d?r.

Hastane i?i temas durumunda:

? Temasl? hastalar ve sa?l?k personeli tespit edilmelidir.

? Ba????kl??? olmayan temasl?lara VZIG yap?lmal?d?r.

? T?m temasl? hastalar m?mk?n olan en k?sa s?rede hastaneden taburcu edilmelidir.

? Taburcu edilemeyen hastalar temas?n 8-21. g?nleri aras?nda izole edilmeli, e?er VZIG alm??sa izolasyon 28. g?ne kadar uzat?lmal?d?r.

? Temas? olan sa?l?k personelinin 8-21 g?n s?re ile hastalar ile temas etmesi ?nlenmelidir; VZIG alm?? ise bu s?re 28 g?nd?r. Temas sonras? varisella geli?tirmeyen sa?l?k personeline varisella a??s? yap?lmal?d?r.

? Duyarl? ki?ilere temas sonras?nda 72 saat i?inde varisella a??s? yap?lmas? ?nerilmektedir.

? Temasl? hastalara kemoprofilaksi (asiklovir) ?nerilmez.

VZIG: Temas sonras?nda 96 saat i?inde a?a??daki ?zellikleri ta??yan ki?ilere yap?lmal?d?r.

? Su ?i?e?i ge?irmemi? ba????kl?k sistemi bask?lanm?? ?ocuk,

? Su ?i?e?i ge?irmemi? hamile kad?nlar,

? Annesi do?umdan be? g?n ?nce veya 48 saat sonra su ?i?e?i ??karan bebekler (anne zoster ge?iriyorsa VZIG ?nerilmez),

? Annesinde su ?i?e?i ?yk?s? olmayan, hastanede yatan 28 haftal?k veya daha b?y?k premat?re bebekler,

? A??rl??? 1000 g ve daha az veya 28 haftal?ktan k???k hastanede yatan t?m premat?re bebekler,

? Su ?i?e?i ge?iren bireyle ev i?i temas? olan duyarl? ki?iler,

? Su ?i?e?i ge?iren bireyle y?z y?ze oyun arkada?? olan duyarl? ki?iler,

? Hastane i?i temasl?lar (iki-d?rt yatak yak?n olanlar, hasta veya infeksiy?z temasl? ile y?z y?ze temas).

VZIG her 10 kg v?cut a??rl??? i?in 125 U IM yolla uygulan?r. Maksimum doz 625 U?dir. IVIG alan hastalar son dozu temastan ?? hafta ?nce veya daha sonra al?nm??sa VZIG yap?lmas?na gerek yoktur.

Kabakulak

?nk?basyon d?nemi 16-18 g?nd?r. Damlac?k infeksiyonu yolu ile bula??r. Bula?t?r?c?l?k parotis bezi ?i?meden bir-iki g?n ?ncesi ile ?i?tikten sonraki be? g?n boyunca maksimum d?zeydedir. Vir?s t?k?r?kte parotis bezi ?i?meden yedi g?n ?ncesi ve ?i?likten sonraki dokuz g?n s?resince at?labilir. Hastalar i?in standart ?nlemlere ek olarak parotis bezi ?i?li?inin ortaya ??kmas?ndan dokuz g?n sonras?na kadar damlac?k izolasyon ?nlemlerine uyulmal?d?r. A??n?n temas sonras?nda koruyucu oldu?u g?sterilmemi?tir. Takip eden temaslardan korunmak i?in temas sonras?nda a?? yap?labilir. Temasl?lara imm?nglobulin ?nerilmez.

Be?inci Hastal?k (Eritema ?nfeksiyozum): ?nk?basyon d?nemi 4-14 g?n olup, 21 g?ne kadar uzayabilir. D?k?nt? ve eklem bulgular? mikroorganizman?n kazan?lmas?ndan iki-?? hafta sonras?nda ortaya ??kabilir. Solunum yolu sekresyonlar? ile temas, kan ve kan ?r?nleri ile temas sonucu bula?ma ve vertikal yolla ge?i? g?sterilmi?tir. Standart ?nlemlere ek olarak, aplastik krizli veya ba????kl?k sistemi bask?lanm?? ve kronik infeksiyonu ve anemisi olan hastalar bula?t?r?c? oldu?u i?in hastanede kald??? s?rece damlac?k ?nlemleri uygulanmal?d?r. Ge?ici aplastik krizi olan hastalarda ise yedi g?n s?re ile damlac?k ?nlemleri al?nmal?d?r. Eritema infeksiyozum (E?) ge?iren ?ocuk bula?t?r?c? de?ildir. ?nk?basyon d?neminde olan E?li veya aplastik krizde olan ?ocukla temas eden hamile kad?nlara olas? riskler anlat?lmal?d?r, serolojik test yapt?r?lmas? ?nerilebilir. Fetal ultrasonografi yap?lmas? yararl? olabilir. Parvovir?s B19?un yay?lmas? genel infeksiyon kontrol ilkelerine uyularak ?nlenebilir.

Alt?nc? Hastal?k (Rozeol)

?nk?basyon d?nemi 9-10 g?nd?r. Solunum yolu sekresyonlar? ile yay?l?r. Standart ?nlemler d???nda izolasyon gerektirmez.

Bo?maca

?nk?basyon d?nemi 6-20 g?nd?r. Damlac?k infeksiyonu ile yay?l?r. Maksimum bula?t?r?c?l?k kataral d?nemde olur, bula?t?r?c?l?k ?ks?r???n ba?lamas?yla birlikte giderek azal?r ama ?? haftaya kadar devam edebilir. Standart ?nlemlere ek olarak damlac?kla yay?lma ?nlemlerine tedavi ba?land?ktan be? g?n sonras?na kadar devam edilmelidir. E?er antimikrobiyal tedavi ba?lanmam?? ise paroksismal d?nemin ba?lang?c?ndan ?? hafta sonras?na kadar devam edilmelidir. Ev i?i ve yak?n temasl? bireyler aras?nda yedi ya??ndan k???k hi? a??lanmam?? ?ocuklar veya d?rt dozdan daha az bo?maca a??s? yap?lanlar varsa hemen a??lanmal? ve a?? programlar?na uygun olarak devam edilmelidir. ???nc? doz a??s? alt? ay ?nce yap?lm?? olanlara hemen d?rd?nc? doz bo?maca a??s? yap?lmal?d?r. D?rd?nc? doz a?? yap?lm?? olan ?ocuklar e?er son doz ?? y?l i?inde yap?lmam??sa veya yedi ya??ndan b?y?k de?ilse rapel doz bo?maca a??s? yap?lmal?d?r. Ev i?i temas? veya yak?n temas? olan ?ocuklara ya?lar? ve imm?nizasyon durumlar?na bak?lmadan eritromisin 40-50 mg/kg/g?n d?rt doza b?l?nerek 14 g?n s?reyle verilmesi ?nerilir.

Rotavir?s Gastroenteriti

?nk?basyon d?nemi bir-?? g?nd?r. Fekal-oral yolla bula??r. ?shal ba?lamadan ?nce vir?s?n d??k?da at?l?m? ba?lar ve belirtiler ba?lad?ktan sonra 10-12 g?n devam eder. Vir?s oyuncaklar ve sert y?zeylerde de bulunabilir. Ba????kl?k sistemi bask?lanm?? olan hastalarda ve premat?relerde vir?s?n gaitada at?l?m? daha uzun s?rer. Hastalarda standart ?nlemlere ek olarak hastal?k boyunca temas ?nlemlerinin al?nmas? gereklidir.

Respiratuar Sinsityal Vir?s (RSV) ?nfeksiyonu

?nk?basyon d?nemi iki-sekiz g?nd?r. Kontamine sekresyonlar ile direkt veya yak?n temas sonras?nda bula??r. RSV ?evredeki y?zeylerde saatlerce, ellerde ise birka? saat s?re ile bulunabilir. Solunum sekresyonlar?nda vir?s ??-sekiz g?n s?re ile at?labilir, bu s?re k???k ?ocuklarda ??-d?rt haftaya kadar uzayabilir. Hastalarda standart ?nlemlere ek olarak temas ve damlac?k izolasyon ?nlemlerinin hastal?k boyunca al?nmas? ?nerilir.

Meningokok ?nfeksiyonu

?nk?basyon d?nemi 1-10 g?nd?r, ?o?unlukla d?rt g?nden daha azd?r. Damlac?k yolu ile yay?l?r. Hastalarda standart ?nlemlere ek olarak damlac?k yolu ile yay?lma ?nlemleri tedavi ba?land?ktan 24 saat sonras?na kadar devam edilmelidir. Ev i?i, okul ve yuvada hasta ile temas? olanlar yak?ndan g?zlenmelidir.

Kemoprofilaksi ?nerilen y?ksek riskli gruplar ?unlard?r:

? Ev i?i temasl? herkes,

? Yedi g?n ?ncesine kadar okul ve yuvada hasta ile yak?n temas? olanlar,

? Hastan?n sekresyonlar?yla (?p??me, di? f?r?as?n? kullanma ve yemek kaplar?n? kullanma gibi yollarla) temas edenler,

? Hastal?k ba?lamadan yedi g?n ?ncesine kadar ki s?re i?inde a??zdan a??za res?sitasyon veya korumas?z ent?basyon yapanlar,

? ?ndeks vaka ile ayn? yerde yemek yiyip, ayn? yerde yatanlar.

Kemoprofilaksi ?nerilmeyenler:

? Hastan?n sekresyonlar? ile temas? olmayan okul ve i? arkada?lar?,

? Dolayl? (indirekt) temas,

? Hastan?n oral sekresyonlar?na maruz kalmayan sa?l?k personeli.

Meningokok infeksiyonu kemoprofilaksisinde ?nerilen ila?lar ve dozlar? Tablo 1?de g?r?lmektedir.

?nvaziv Haemophilus influenzae ?nfeksiyonlar?

?nk?basyon d?nemi bilinmemektedir. Direkt temas ve damlac?kla yay?l?r. Hastalarda standart ?nlemlere ek olarak tedavi ba?land?ktan 24 saat sonras?na kadar damlac?k izolasyon ?nlemleri al?nmal?d?r. A??lanmam?? veya a??lar? tamamlanmam?? ev i?i ve yuva temasl? ?ocuklar yak?ndan takip edilmelidir. Bu ?ocuklarda ate? geli?irse tam bir t?bbi inceleme yap?lmal?, gerekli g?r?l?rse antimikrobiyal tedavi ba?lanmal?d?r.

A?a??daki durumlarda kemoprofilaksi ?nerilir:

? Oniki ayl?ktan k???k ?ocu?un bulundu?u evde kalan herkes,

? ?mm?nizasyon durumuna bak?lmaks?z?n ba????kl?k sistemi bask?lanm?? ?ocu?u olan indeks vakan?n bulundu?u evdeki herkes,

? Son 60 g?n i?inde iki ve daha fazla invaziv hastal?k olgusunun g?r?ld??? yuva ve bak?m evi temasl?lar?,

? Seftriakson veya sefotaksim d??? antimikrobiyal ajanlarla tedavi edilen indeks olgu, taburcu edilmeden ?nce kemoprofilaksi almal?d?r.

Kemoprofilaksi ?nerilmeyenler:

? D?rt ya??ndan k???k ?ocu?u olmayan, indeks vakan?n evinde bulunan ki?iler,

? Hib a??lamas?n? 48 ayl?ktan ?nce tamamlayan ev i?i temasl?lar,

? Gebe kad?nlar,

? Sadece bir indeks vakan?n oldu?u ve iki ya??ndan b?y?k olan yuva ve bak?m evi temasl?lar?.

Kemoprofilakside rifampin 20 mg/kg/g?n, maksimum doz 600 mg, oral tek doz, d?rt g?n s?re ile kullan?l?r.

?nvaziv Pn?mokok ?nfeksiyonlar?

?nk?basyon d?nemi bir-?? g?nd?r. Damlac?k yolu ile bula??r. ?nfeksiyon kontrol? i?in standart ?nlemler yeterlidir. Okul ve bak?m evlerinde pn?mokok infeksiyonu olan ?ocuklar?n izole edilmesine gerek yoktur, kemoprofilaksi de ?nerilmez.

T?berk?loz

T?berk?lozlu ?ocuklar?n ?o?u bula?t?r?c? de?ildir. E?er bron?iyal t?berk?loz, balgamda ARB pozitifli?i, larenks tutulumu ve ciddi pulmoner yay?lmadan biri s?z konusu ise ARB izolasyon ?nlemlerine uyulmal?d?r. T?berk?loz ??phesi ile servise yat?r?lan ?ocuklar, ?? kez mide suyunda aside diren?li basil (ARB)?in olmad??? g?sterilene kadar hava yolu (airborn) izolasyonu uygulanmal?d?r. Bunun yan?nda, ev i?i temas? olan bireyler t?berk?lin deri testi ve akci?er filmleri ile de?erlendirilmelidir. Bu bireylerde t?berk?loz olmad??? g?sterilene kadar hastane ziyaretleri engellenmeli ve ARB izolasyon ?nlemleri uygulanmal?d?r. T?berk?lin deri testi pozitif (a??s?z ?ocuk 10 mm ?st?, a??l? ?ocuk 15 mm ve ?st?) veya t?berk?loz tan?s? konulan ?ocuklar?n yak?n temasl?lar? t?berk?lin deri testi ve akci?er grafileri ile de?erlendirilmelidir. Son ?? ay i?inde t?berk?lozlu biriyle temas? olan imm?nyetmezlikli ?ocuklar ve eri?kin t?berk?loz hastas? ile ev i?i temas? olan alt? ya??ndan k???k ?ocuklarda t?berk?lin deri testi negatif olsa bile izoniazid profilaksisi ?nerilir. ?nfekte bireylerde h?cresel reaksiyon hen?z geli?medi?inden veya anerji nedeniyle deri testi negatif olabilir, bunlara deri testi 12 hafta sonra tekrar uygulanmal?d?r.

KAYNAKLAR

  1. Levy J. The pediatric patient. In: Wenzel RP (ed). Prevention and Control of Nosocomial Infections. 3rd ed. Baltimore: Williams & Wilkins 1997:1039-59.
  2. Ford-Jones EL, Mindorff CM, Langley JM, et al. Epidemiologic study of 4684 hospital-acquired infections in pediatric patients. Pediatr Infect Dis J 1989;8:668-75.
  3. Centers for Disease Control and Prevention. Guidelines for the Prevention of Intravascular Catheter-Related Infections. MMWR 2002;51(No.RR-10):13-26.
  4. Mermel AL, Farr BM, Sherertz RJ, et al. Guidelines for the management of intravascular catheter-related infections. Clin Infect Dis 2001;32:1249-72.
  5. Vincet JL. Prevention of nosocomial bacterial pneumonia. Thorax 1999;54:544-51.
  6. Dreyfuss D, Djedaini K, Weber P, et al. Prospective study of nosocomial pneumonia and of patient and curcuit colonization during mechanical ventilation with curcuit changes every 48 hours vs no change. Am Rev Respir Dis 1991;143:738-43.
  7. Craven FE, Connolly MG, Lichtenberg DA, Primeau PJ, McCabe WR. Contamination of mechanical ventilators with tubing changes every 24 or 48 hours. N Engl J Med 1982;306:1505-9.
  8. Drakulovic MB, Torres A, Bauer TT, et al. Supine body position as a risk factor for nosocomial pneumonia in mechanically ventilated patients: A randomised trial. Lancet 1999;354:1851-8.
  9. Advisory Committee on Immunization Practices. Pneumococcal polysaccharide vaccine. MMWR 1989;38:64-76.
  10. Warren JW. Urinary tract infections. In: Wenzel RP (ed). Prevention and Control of Nosocomial Infections. 3rd ed. Baltimore: Williams & Wilkins 1997:821-41.
  11. Wong ES, Clegg HW, Cram S, et al. Centers for Disease Control. Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections. http:// www.cdc. gov/ncidad/hip/GUIDE/uritract.htm
  12. Dupont LH, Ribner SB. Infectious gastroenteritis. In: Bennett JV, Brachman PS (eds). Hospital Infections. 4th ed. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1998:487-515.
  13. Weinstein JW, Hierholzer WJ Jr, Garner JS. Isolation precautions in hospitals. In: Bennett JV, Brachman PS (eds). Hospital Infections. 4th ed. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1998:189-201.
  14. Garner JS. Guidline for isolation precautions in hospital. The hospital infection control practices advisory committee. In: Abrutyn E, Goldmann DA, Scheckler WE (eds). Saunders Infection Control reference Service. Philadelphia: Saunders Company, 1998:935-54.
  15. Centers for Diseases Control. Recommendations for isolation precautions in hospitals. Hospital Infection Control Practices Advisory Committee. http://www.cdc.gov/ncidod/hip/isolat/isolat.htm
  16. Turner RB, Rhoton BA, Donowitz LG. Intensive care units. Neonatal and pediatric. The hospital infection control practices advisory committee. In: Abrutyn E, Goldmann DA, Scheckler WE (eds). Saunders infection control reference service. Philadelphia: Saunders Company, 1998;349-52.
  17. Freeman BK, Poland RL. Infection control. In: Abrutyn E, Goldmann DA, Scheckler WE (eds). Saunders infection control reference service. Philadelphia: Saunders Company, 1998:353-64.

YAZI?MA ADRES?

Prof. Dr. Mustafa BAKIR

Marmara ?niversitesi Hastanesi

Tophanelio?lu Caddesi No: 13-15

Altunizade ? ?STANBUL

 

Makalenin Geli? Tarihi: 22.01.2003???????? Kabul Tarihi: 29.01.2003